Seydişehir Yenice Çiftlik Hanı
Seydişehir Yenice Çiftlik Hanı
Tarihçi Ercan Arslan'ın kaleminden.
Tarihçi Ercan Arslan'ın kaleminden.
Türkiye Selçukluları dönemine ait yapı toplulukların önemli bir kısmını Hanlar ve Kervansaraylar
oluşturmaktadır. Bu eserlerin bir bölümü kervan yolları üzerinde bulunan başkent Konya ve çevresinde yer
almaktaydı. Konya-Eğirdir, Konya-Hatunsaray-Seydişehir, Konya-Beyşehir-Derebucak kervan yolları son
derece aktif koridorlardı. Seydişehir’in Antik Çağdan itibaren ticaret güzergâhında olduğu gerçeğinden
hareketle kentin Türkiye Selçukluları döneminde de bu özelliğini devam ettirdiği kuvvetle muhtemeldir.
Kentin kuruluş sürecinin Selçukluların yıkılış yıllarına tekabül etmesi dolayısıyla, Seydişehir’de Anadolu
Selçuklu devrine dair izleri sürmek bir hayli güçtür. Ancak bu konuda sınırlı sayıda da olsa bazı bulguların
varlığı göz ardı edilemez. Bunlardan birisi de Yenice Mahallesi Çiftlik mevkiinde kalıntıları mevcut olan
Çiftlik Hanı’dır.
Çiftlik Hanı, Seydişehir-Üzümlü Karayolunun, Yenice Mahallesi çiftlik mevkiinde açık ve kapalı kısmı
bir arada ve doğu-batı doğrultusunda inşa edilmiştir. Ahmet Koyuncu’ya ait evin bitişiğinde yer alan yapının
girişi batı duvarının orta kısmındaki açıklıktan sağlanmaktaydı. Doğu yönündeki kapalı kısmının güney
duvarına bitişik (Uzunluk 7.30 m, Genişlik 6.50 m) bir mekân eklendiği tespit edilmiştir. Bu mekâna geçiş
ise kapalı kısmın batı duvarına 3.40 m. mesafede bulunan 1.70 m. genişliğindeki bir kapı ile
sağlanmaktaydı. Hanın açık ve kapalı bölümleriyle, iç mekân planı hakkında bilgi sunacak taşıyıcı
unsurlarla (kapı, söve, lento, kemer taşları) üst örtü elemanlarına ait yeterli bilgi tespit edilememiştir. Açık
avlusu 21x16 m ebatlarındadır. Günümüzde kapalı kısmın ayakta kalan duvar parçalarından yapının dıştan
kesme taş ve devşirme bloklarla, içten moloz taş ve kireç harcı ile örüldüğü anlaşılmaktadır. Handa yapı
malzemesi olarak kullanılan devşirme unsurlar Amblada Antik Kenti kalıntılarından nakledilmiş olmalıdır.
Beyşehir-Konya yolu üzerinde olduğu bilinen Küçük Afşar Hanına yaklaşık 30 km uzaklıkta yani bir
menzil mesafede bulunan Yenice Çiftlik Hanı, açık ve kapalı avlusu yan yana olan plan şeması ve
kullanılan malzeme ve duvar yapım yöntemleri bakımından Selçuklu dönemi menzil hanlarından (13.yüzyıl)
birisidir. Han, Seydişehir’i Konya-Alanya güzergâhına bağlayan bir uğrak noktası konumundaydı.
Konya’dan çıkan kervanlar Kuruçeşme ve Kızılören hanları gibi halen ayakta olan yapıları müteakiben
Yunuslar ile Küçük Avşar köyünden Seydişehir Yeniceköy’deki Çiftlik Han’a ve oradan da Derebucak Tol
Han’a varmaktaydılar. Beyşehir Kubadabad Saray’ından çıkan kervanlar iki yol takip ederlerdi. Birincisi
güneyden Torosları aşarak Ebu’l Hasan ve Burma Han üzerinden Kargı Han ile Antalya’ya; diğeri ise doğu
yönünde Derebucak Tol Han’ından Beyşehir üzeri gelen Çiftlik Hanı yolu ile birleşerek Ortapoyam, Eynif
Tol ve Murt Beli Han’ına ulaşırlardı. Murt Beli Hanında yol güzergâhı tekrar ikiye ayrılarak Kargı Han’dan
Antalya, diğer yandan da Alara ve Şarapsa hanlarıyla Alanya kentlerine ulaşılmaktaydı.
Anadolu Selçuklu dönemi menzil hanları mimarisine uygun olarak çeşitlenen Derebucak Tol,
Ortapoyam ve Şarapsa Han, Kargıhan, Eynif Tol ve Alara hanları ile Altınapa, Kuruçeşme, Kızılören,
Yenice-Çiftlik Han ve Murt Beli Han’ı gibi yapıların bu güzergâhta yapılmış olması Selçukluların bölgeye
verdiği önemi ortaya koymaktadır. Eşrefoğlu Beyliğinin Beyşehir merkezli kuruluşuyla, Seydişehir kent
merkezinin 14.yüzyıl başlarında iskânı yalnızca Tarihi olguların bir sonucu değil aynı zamanda Selçuklunun
bu bölgedeki ticaret ağlarıyla da yakından alakalıdır diye düşünmekteyiz. Yenice Çiftlik Hanında yapılacak
sondajlama çalışmaları ile döneme ait başkaca buluntulara ulaşılması muhtemeldir. Yeter ki geçmişin
bizlere bıraktığı izleri doğru okuyup takip edebilelim.
(Remzi Duran, Selçuklu Devri Konya Yapı Kitabeleri, TTK Yay. Ankara 2001; Ali Baş,“Konya-
Beyşehir-Derebucak Kervanyolu”, İpek Yolu Konya Kitabı X, Konya,2007, s.129-142; Osman Kunduracı,
“Yenice Köyündeki Türk Dönemi Mimarisi ve El Sanatları”, Amblada’nın(Yeniceköy)Deşifresi, Konya 2016,
s.150-167)
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.