II.ABDÜLHAMİD’DEN,HACI HOCEGÂN EFENDİ’YE BERAT-I HÜMAYUN

Konuyla ilgili olarak Tarihçi Ercan Arslan şu önemli açıklamaları yaptı: Seydişehir’de Nakşibendi Şeyhi Hacı Abdullah Efendi (1807-1903) nin oğullarından Hacı Ahmet Efendi’nin kızı Emine Hanım ile evlenmiş olan Beyşehir, Üzümlü Manastır köyünden Mustafa oğlu Abdülcelil Mümin Hoca Efendi’nin (vefatı 1930)  arşivinde ulaştığımız “Feraşet-i Şerife Beratı” dikkatimizi çekti.  Hacı Abdullah Efendi’nin eşi Arife Hanım’dır. Mehmet Hocegan (1836-1906),Hacı Ahmet Efendi (1840-1918),Hacı Şakir Efendi( 1845-1909) , Şerife Hanım, Hatice Hanım isimlerinde beş çocuğu vardır. (Ş.Yldız, Seydişehirli Hacı Abdullah Efendi, Konya 2015,s.20-27)   İncelediğimiz Berat-ı Hümayunun transkripsiyonu şu şekildedir:   Zillüllahiteala..Sultân Abdülhamid Han BinAbdülmecid  El-MuzafferüDâimaEl Gazi (Tuğra)   “Nişân-ı şerif-i âlişânsâm’i-i mekan-ı sultânî ve tuğrâyıgarrâyı cihan şân-ı hakâni hükmü oldur ki Çünüazam   devletidareyn  ve  akdemü  saadet-i menzileynmüdavemet-i  hıdmet-i Haremeyn-i şerifeyn  ve mülazemetiravza-i mudahhara-i  hazret-i seyyidülkevneynve resulüssakaleynolmağın ol devlet-i uzma  ve ol saadet-i kübrayavasıl olanlar beni adem nevinden mümtaz ve serafirazidüğübiiştibahtır. Binaen  ala zalik (Ona göre) matafı melaike-i mukarrebin ve menzilgahıcenab-ı Cibril-i emin nazargah-ı hazret-i rabbülalemiyn olan ol asitan-ı şefaatıünvanın çar-ı …saadet-i iktiranında ber veçhi hasbi rub’ikıratferaşet-i şerife hizmet-i celilesiyleşerefyab olan Hafız Ahmed’in vefatı  vukuu ile  mahlulünden Konya Vilayetine mülhak  Seydişehri  Kasabası’nda hadimüt tarikat-ı aliyye-i Nakşibendiyye Şeyh  Abdullah Efendizade İş bu rafiitevkiirefiüşşan-ıHakaniHacı HoceganzidesadrehüOl hizmet-i şerife-yikendüye Devlet ve sebeb-i rahmet ve şefaat bilüp… Talib ve rağibolmağla tevcih   ve yedine  berat-ı şerifim itasını  makam-ı nezaret-i evkaf-ı hümayunumdan ba takrir ledel inha  mucibince tevcih  olunmak fermanım olmağın bin üç yüz yirmi senesi Receb-i Şerifinin birinci günü tarihiylebu berat-ı saadet …verdim buyurdum kimuma ileyhba del yevm ol makam …eman…ber veçhi hasbi rub-i kıratferaşet-i şerife  hizmet-i celilesiyleşerefyab olup hizmet-i lazimesintarafından tayin edeceği  kaimakam ve naimmenamkemal-i tazim ve tekrim ve evvab ve nihayet haya ve hicab ve nezafet ve elbise ve siyab ile  ala maceralade eda eyleye.TahriranFilyevmila’şirmin şehri Şabanül Şerife   sene ışrin ve selasemiete ve elf.Evkaf-ı Hümayun-u Hazine-iCelilesine  mahsus  berat-ı alişan yazılmak içünvarakadır.Yalnız 10 kuruştur.”   Tarihçi Arslan devam ederek “ Hacı Hocegan Efendiye verilen Mekke Ferâşeti; Kâbe-i Muazzama’nın, Medine Ferâşeti de, Kabr-i Saadet’in yani Ravza-i Mutahhara’nın (Peygamberimizin  Mezarının olduğu yer) temizlik işleri vazifesine bakma (M.ZekiPakalın,Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü,1983,I.606) görevini ifade etmektedir. Bu mühim ve saygı değer vazifeye  pek eski zamanlardan beri memleketin faziletli alim kimseleri ile  halk içinde güvenilirliğiyle tanınmış, hürmet, güzel ahlak ve tavırlarıyla bilinen, dini ve ilmi gayreti aşikar, mümtâz olan kişiler tayin olunurdu. II.Abdülhamid(1876-1909) tarafından verilmiş olan Feraşet-i Şerife Beratında  Hafız Ahmet’in vefatı ile boşalan kadroya, Seydişehir’de Medresesi bulunan Nakşibendi Şeyhi Hacı Abdullah Efendi’nin oğlu Hacı Hocegân Efendi çeyrek kırat hisse ile atanmıştır. Bu görev için yerine görevlendireceği veya vekil tayin edeceği kişi vazifesini büyük bir olgunluk ve saygı ile, haya ve edep içinde temiz kıyafetlerle yerine getirmekle yükümlüydü. Toz alma işlemleri deve kuşu tüyü ile gerçekleştirilirdi. Bu tarihlerde II.Abdülhamid ile Hacı Hocegan Efendi’nin temaslarının olduğu biliniyor. Bu berat’ın verilme sürecinin Hacı Hocegan Efendinin İstanbul’a gidip rahatsızlığı dolayısıyla padişah tarafından saray doktorlarına ameliyat ettirilmesi ile aynı tarihlere rastladığı kanaatindeyiz. Hocegan Efendi 1906 yılında vefat etmiştir.Hacı Abdullah Efendi Türbesinde erkekler kısmında ikinci kabirde medfundur. Manastırlı Mümin Hoca Efendi 6 Mayıs 1905 tarihinde EsseyyidMehmedHocegan Efendiden icazet (Halifelik Belgesi) almıştır.Küpe mezarlığında bulunan mezar kitabesinde “ Nakşibendi merhum Şeyh Abdullah Efendi Hülefasından Mümin Hovace Ruhuna Fatiha  15 Teşrini sani 1346 (15.11.1930) yazmaktadır. Kişisel arşivlerde olan bu ve benzeri belgelere ulaşmamız çok önemlidir. Seydişehir’in tarihi hafızası bu şekildeki arşiv belgelerinde gün yüzüne çıkmayı beklemektedir dedi.